Nếu bạn đã từng dùng Facebook từ khoảng những năm 2010 thì chắc bạn cũng đã từng trải qua thời kỳ sử dụng VPN khi các nhà cung cấp mạng chặn địa chỉ IP của mạng xã hội này. Tuy nhiên đó sẽ không phải là thứ duy nhất mà VPN làm được. VPN còn có thể làm được rất nhiều thứ, mang lại lợi ích to lớn cho công việc và bảo mật thông tin. Cùng tìm hiểu những thông tin chi tiết hơn về VPN là gì ở trong bài viết dưới đây.
VPN là gì?
VPN hay Mạng riêng ảo tạo ra kết nối mạng riêng tư giữa các thiết bị thông qua Internet. VPN được sử dụng để truyền dữ liệu một cách an toàn và ẩn danh thông qua các mạng công cộng. VPN hoạt động bằng cách ẩn đi địa chỉ IP của người dùng và giúp mã hóa dữ liệu để chỉ những người được cấp quyền nhận dữ liệu mới có thể đọc được.
Công dụng của VPN là gì?
Dịch vụ của VPN chủ yếu được sử dụng để gửi dữ liệu một cách bảo mật an toàn qua Internet. 3 chức năng chính của VPN là:
Quyền riêng tư
Nếu như không có mạng riêng ảo, dữ liệu cá nhân của bạn ví dụ như mật khẩu, thông tin thẻ tín dụng và lịch sử duyệt web có thể bị ghi lại và dễ dàng bị rao bán bởi các bên thứ ba. VPN sử dụng mã hóa để có thể giữ bí mật những thông tin này, đặc biệt là những khi bạn kết nối qua mạng Wi-Fi công cộng.
Tính ẩn danh
Địa chỉ IP có chứa thông tin về vị trí và hoạt động duyệt web của bạn. Tất cả những trang web trên Internet theo dõi dữ liệu này bằng cookie và các công nghệ tương tự. Họ có thể dễ dàng nhận dạng bạn bất cứ khi nào bạn ghé thăm trang web của họ. Kết nối VPN sẽ giúp ẩn địa chỉ IP của bạn, để bạn được ẩn danh trên Internet.
Bảo mật
Dịch vụ VPN sử dụng các loại mật mã để bảo vệ kết nối Internet của bạn khỏi những đường truy cập trái phép. VPN cũng có thể hoạt động như một cơ chế làm tắt, hủy bỏ các chương trình được chọn trước đó để phòng khi có hoạt động đáng ngờ trên Internet. Việc này sẽ làm giảm khả năng dữ liệu bị xâm phạm. Những tính năng tuyệt vờit trên cho phép các công ty cấp quyền cho phép truy cập từ xa cho người dùng đã được ủy quyền thuộc mạng lưới kinh doanh của họ.
VPN có cơ chế hoạt động như thế nào?
Kết nối VPN giúp chuyển hướng các gói dữ liệu từ máy của bạn tới một máy chủ từ xa khác ngay trước khi gửi chúng cho các bên thứ ba thông qua Internet. Các nguyên tắc chính ở ngay đằng sau công nghệ VPN bao gồm:
Giao thức đường hầm
Mạng riêng ảo về cơ bản sẽ tạo ra đường hầm dữ liệu bảo mật giữa máy cục bộ của người dùng và một máy chủ VPN khác ở cách xa bạn hàng ngàn cây số. Khi nào bạn truy cập mạng, máy chủ VPN này trở thành một nguồn chung cho tất cả dữ liệu của bạn. Nhà cung cấp các dịch vụ Internet (ISP) của người dùng và các bên thứ ba khác sẽ không thể xem nội dung trên lưu lượng Internet của bạn nữa.
Mã hóa
Giao thức VPN ví dụ như IPSec làm nhiễu dữ liệu của người dùng trước khi gửi chúng qua đường hầm dữ liệu. IPsec là một bộ giao thức giúp bảo mật giao tiếp thông qua Giao thức Internet (IP) bằng cách thực hiện xác thực và mã hóa mỗi gói IP của mỗi một dòng dữ liệu. Dịch vụ VPN hoạt động giống như một bộ lọc, khiến dữ liệu của bạn nhanh chóng trở nên không thể đọc được ở một đầu và sẽ chỉ giải mã được dữ liệu ở đầu bên kia — việc này ngăn ngừa những hành vi sử dụng dữ liệu cá nhân trái phép, kể cả khi các kết nối mạng của bạn bị xâm phạm. Lưu lượng mạng trở nên khó bị tấn công hơn và kết nối mạng Internet của bạn được bảo mật.
Tại sao bạn nên sử dụng VPN?
Truy cập Internet công cộng an toàn
Mạng riêng ảo có thể giúp hoạt động truy cập web ở mọi lúc, mọi nơi trở nên an toàn hơn hẳn cho tất cả mọi người. Con người ngày nay thường có thể đọc tin tức ở quán cà phê, kiểm tra email ở ngay cả siêu thị hay đăng nhập vào tài khoản ngân hàng trên các loại thiết bị di động của họ. Dạng kết nối Internet này thường dễ bị xâm phạm vì hoạt động trên web diễn ra thông qua các cổng Wi-Fi công cộng. Sử dụng dịch vụ VPN khi thực hiện kết nối với điểm phát sóng Wi-Fi công cộng, không có bảo mật giúp cho cả dữ liệu và thiết bị của bạn được an toàn.
Đảm bảo tuyệt đối sự riêng tư cho lịch sử tìm kiếm của bạn
Việc các nhà cung cấp dịch vụ Internet cũng như trình duyệt web theo dõi lịch sử tìm kiếm của bạn hiện nay không còn là bí mật nữa. Họ có thể và cũng thường sẽ bán lịch sử tìm kiếm của bạn với mục đích tiếp thị. Ví dụ: tìm bài viết về các loại vòi nước bị rò rỉ có thể dẫn tới việc bắt gặp nhiều loại quảng cáo nhắm mục tiêu từ các công ty sửa ống nước địa phương. Kết nối VPN có thể sẽ bảo vệ dữ liệu của bạn không bị sử dụng trái phép.
Truy cập dịch vụ phát trực truyến ở trên phạm vi toàn cầu
Khi bạn rời đi khỏi quốc gia của mình, dịch vụ phát trực tuyến có trả phí của bạn lại có thể không hoạt động do điều khoản và quy định ở trong hợp đồng. Kết nối VPN cho phép bạn có thể thay đổi địa chỉ IP từ quốc gia của bạn và truy cập được vào những chương trình ưa thích từ nơi bạn đang ở.
Bảo vệ danh tính của bạn
Bằng cách ẩn đi thông tin danh tính của bạn, dịch vụ VPN bảo vệ bạn ngay trước sự giám sát kỹ thuật số. VPN ngăn chặn việc các cuộc đối thoại và những bình luận của bạn trên Internet bị theo dõi, bảo vệ cho quyền tự do ngôn luận của bạn, với điều kiện rằng bạn không sử dụng danh tính thực trên các nền tảng mạng xã hội.
Ưu điểm và nhược điểm của VPN
Ưu điểm
Dựa trên cách hoạt động đã được phân tích ở trên, chúng ta có thể thấy VPN là một công cụ khá đơn giản nhưng chúng sẽ mang lại rất nhiều lợi ích như sau:
- Truy cập Business Network trong khi đi du lịch: VPN hiện nay thường được các du khách đi du lịch với mục đích kinh doanh (business traveler) sử dụng để có thể truy cập mạng lưới kinh doanh của họ, bao gồm tất cả các nguồn lợi tài nguyên mạng cục bộ. Các nguồn tài nguyên cho mạng cục bộ không được tiếp xúc trực tiếp với mạng Internet để tang cường tính bảo mật.
- Truy cập Home Network trong khi đi du lịch: Ngoài ra thì bạn có thể thiết lập một VPN của riêng mình để có thể truy cập khi đi du lịch. Điều này có thể sẽ cho phép bạn truy cập Windows Remote Desktop thông qua Internet, tức là các bạn sẽ được phép truy cập vào máy tính cá nhân của chính mình thông qua Internet, chia sẻ các loai tập tin, làm việc trên dữ liệu của máy tính ở nhà và thậm chí là chơi game trên máy tính đó.
- Ẩn hoạt động duyệt web từ các trang mạng cục bộ và ISP (nhà cung cấp internet): Nếu như đang sử dụng kết nối Wifi công cộng, và các bạn duyệt web trên các trang web không phải HTTPS, khi đó các hoạt động của bạn sẽ có thể được hiển thị với mọi người (nếu như họ biết cách để xem hoạt động của bạn). Nếu muốn ẩn các hoạt động duyệt web của mình để có thẻ đảm bảo tính bảo mật, quyền riêng tư, bạn có thể kết nối với VPN. Mạng cục bộ sẽ chỉ cho phép nhìn thấy một kết nối VPN an toàn và duy nhất. Tất cả các đường traffic khác sẽ thông qua kết nối VPN. Và bạn có thể sử dụng để bỏ qua việc giám sát của bên nhà cung cấp dịch vụ Internet (ISP) của bạn.
- Truy cập các trang web bị chặn đững về mặt địa lý: Dù cho bạn hiện nay là công dân sinh sống tại Hoa Kỳ, nhưng bạn lại đang đi du lịch tại một các quốc gia khác, không phải tại Hoa Kỳ và bạn muốn truy cập Netflix, Pandora hay Hulu thì những điều này là không thể. Tuy nhiên nếu kết nối với một trang VPN đặt tại Hoa Kỳ thì việc truy cập Netflix, Pandora hay Hulu lại là đều hoàn toàn có thể.
- Tải các file: Nhiều người dùng thường sử dụng kết nối VPN để tải các file thông qua trang BitTorrent. Điều này thực sự hữu ích nếu như bạn muốn tải toàn bộ Torrent hợp lệ – nếu ISP của người dùng đang điều khiển BitTorrent và nó lại khá chậm, bạn sẽ có thể sử dụng BitTorrent trên VPN để được trải nghiệm tốc độ nhanh hơn.
Nhược điểm
Nhiều trang web trực tuyến hiện đang trở nên cảnh giác với VPN và có thể tạo ra nhiều trở ngại nhằm ngăn cản hay giảm lượng truy cập vào các nội dung bị hạn chế. Không may là nhiều người dùng cũng có thể sử dụng VPN vào các loại hoạt động bất hợp pháp, khiến cho công nghệ này bị mang tiếng xấu.
Các VPN miễn phí sẽ có thể giúp bạn tiết kiệm được rất nhiều tiền, nhưng bạn thường sẽ phải trả giá bằng sự an toàn của bản thân. Vì thế, nếu như muốn sử dụng VPN có đầy đủ các chức năng và các cấu hình mạnh thì bạn phải có ngân sách lại nhiều kha khá hàng tháng.
Làm thế nào để thiết lập được VPN?
Có 2 cách phổ biến để có thể truy cập vào dịch vụ VPN cho cá nhân:
Sử dụng các nhà cung cấp dịch vụ VPN
Bạn có thể lựa chọn được một dịch vụ VPN có thể truy cập thông qua các trình duyệt hoặc bằng cách tải ứng dụng hay phần mềm về cho thiết bị của bạn. Có các loại dịch vụ theo nhiều gói đăng ký thường sẽ tính phí dựa trên mỗi thiết bị sử dụng dịch vụ. Do vậy, việc có thể thiết lập các dịch vụ này sẽ khá tốn kém. Đồng thời, mỗi loại thiết bị lại cần được cấu hình theo cách riêng biệt.
Sử dụng bộ định tuyến VPN
Việc này thường bao gồm mua bộ định tuyến được cài đặt trước có kết nối VPN hoặc tự cài phần mềm VPN trên bộ định tuyến tại nhà của bạn. Ưu điểm của phương pháp tiếp cận này là tất cả các thiết bị truy cập vào mạng Internet thông qua bộ định tuyến này thì sẽ được bảo vệ tự động.
Làm thế nào để có thể chọn được nhà cung cấp VPN tốt nhất?
Với nhiều lựa chọn như hiện nay, bạn đôi khi có thể thấy khó khăn khi chọn dịch vụ VPN phù hợp. Hãy sử dụng danh sách như bên dưới để đánh giá các nhà cung cấp dịch vụ VPN khác nhau và có thể đưa ra lựa chọn phù hợp nhất cho bạn:
Chính sách ghi nhật ký
Những nhà cung cấp dịch vụ VPN tốt nhất có chính sách ghi nhật ký tối thiểu hoặc là không ghi để ngăn ngừa rò rỉ thông tin từ phía họ.
Phần mềm được cập nhật
Kết nối dịch vụ VPN tốt nhất sẽ sử dụng giao thức đường hầm mới nhất. Giao thức OpenVPN sẽ đem lại khả năng bảo mật mạnh mẽ hơn so với những giao thức khác. Giao thức này chính là phần mềm có mã nguồn mở, tương thích cho tất cả hệ điều hành phổ biến.
Giới hạn băng thông
Tất cả các loại dịch vụ đều có hạn mức sử dụng dữ liệu. Bạn cũng sẽ cần chọn một nhà cung cấp dịch vụ VPN đáp ứng cho nhu cầu dữ liệu của bạn trong tầm ngân sách.
Vị trí máy chủ VPN
Bạn phải đảm bảo rằng những nhà cung cấp dịch vụ VPN của bạn sẽ có máy chủ đặt ở quốc gia mà bạn yêu cầu quyền truy cập mạng Internet riêng tư.
Nên dùng VPN có trả phí hay miễn phí?
VPN miễn phí sẽ có thể hữu ích nếu bạn có ngân sách hạn chế. Tuy nhiên, bạn cũng cần lưu ý rằng nguồn doanh thu chính của nhà cung cấp dịch vụ VPN theo hướng miễn phí đến từ quảng cáo. Bạn sẽ nên dự tính việc bị quảng cáo nhắm vào các mục tiêu hoặc chính sách ghi nhật ký và mua bán dữ liệu được giấu trong điều khoản và điều kiện sử dụng.
Hầu hết các dịch vụ VPN phục vụ miễn phí sẽ:
- Không cung cấp các loại giao thức VPN mới nhất
- Không có hỗ trợ cho những kỹ thuật chất lượng tốt
- Có băng thông thấp và có tốc độ chậm hơn cho người dùng miễn phí
- Có phí ngắt kết nối thường cao hơn
- Phân bổ số lượng máy chủ của VPN bị giới hạn về mặt địa lý
Tại sao doanh nghiệp cần sử dụng VPN?
VPN là một cách thức tiết kiệm chi phí, tốc độ cực kỳ cao và bảo mật để kết nối người dùng từ xa với mạng văn phòng. Vì kết nối dịch vụ VPN thường được thực hiện trên mạng Internet công cộng, chúng cũng sẽ thường rẻ tiền hơn và có mức băng thông cao hơn so với các loại liên kết WAN (mạng diện rộng) chuyên dụng hoặc liên kết đường dài, quay số ngay từ xa. So với các loại liên kết LAN hoặc WAN (mạng diện rộng) chuyên dụng và đắt đỏ hay các loại liên kết đường dài, quay số từ xa, kết nối VPN có thể cung cấp khả năng truy cập Internet riêng tư với băng thông cực kỳ cao cho các công ty.
Doanh nghiệp sẽ sử dụng VPN như thế nào?
Các doanh nghiệp thường sử dụng VPN theo 3 cách thức chính như sau:
Site to site VPN
Site-to-site VPN sẽ hoạt động như một mạng riêng nội bộ đối với các công ty có nhiều địa điểm tách biệt về mặt địa lý. Dịch vụ này sẽ kết nối nhiều mạng nội bộ khác nhau theo một cách liền mạch và bảo mật, cho phép nhân viên có thể chia sẻ tài nguyên giữa các mạng nội bộ khác nhau. AWS Site-to-Site VPN là một loại dịch vụ VPN được quản lý hoàn toàn, tạo ra nhiều kết nối bảo mật giữa mạng văn phòng và tài nguyên AWS sử dụng các loại đường hầm IP Security (IPSec). Đối với các ứng dụng đang được phân phối toàn cầu, lựa chọn này có thể mang tới hiệu năng vượt trội. Dịch vụ này sẽ có thể được nâng cấp lên lưu lượng VPN được định tuyến thông minh tới điểm cuối mạng lưới AWS ở gần nhất về mặt địa lý. Nó còn có thể kết nối trung tâm dữ liệu của một công ty cùng các văn phòng chi nhánh tới những ứng dụng và dịch vụ dựa trên đám mây mà không để lộ dữ liệu mật.
Client VPN hay Open VPN
Trong Client VPN, quản trị viên mạng có thể chịu trách nhiệm thiết lập và cấu hình cho dịch vụ VPN. Sau đó, tệp cấu hình thường sẽ được phân phối cho khách hàng hoặc người dùng cuối cùng cần quyền truy cập. Khách hàng sau đó có thể thiết lập được kết nối VPN từ máy tính cục bộ hoặc các loại thiết bị di động của họ tới mạng của công ty. AWS Client VPN là một giải pháp VPN để truy cập từ xa được quản lý hoàn toàn, nhân viên cũng có thể sử dụng giải pháp này để truy cập được tài nguyên một cách an toàn cả trên AWS và các mạng lưới kinh doanh tại chỗ. Có tính linh hoạt toàn phần và có thể tự động tăng hoặc giảm quy mô dựa trên nhu cầu.
SSL VPNA
Mạng riêng ảo tầng ổ bảo mật (SSL VPN) sẽ giúp cung cấp truy cập từ xa bảo mật thông qua những cổng web và đường hầm được SSL bảo vệ, giữa các loại thiết bị riêng tư và mạng văn phòng. Đối với nhiều nhóm làm việc từ xa cỡ lớn, việc công ty cung cấp cho các thành viên một thiết bị riêng đều có thể trở nên đắt đỏ. Trong những trường hợp này, SSL VPN sẽ trở thành một lựa chọn tiết kiệm chi phí.
Khi không có gì để mất thì chúng ta sẽ coi thường về việc bảo mật thông tin trên internet. Nhưng đến lúc bị hacker ghé thăm và bị đánh cắp dữ liệu, chúng ta thường sẽ nhận ra sức mạnh của bảo mật. Internet chính là môi trường nhiều cạm bẫy, các người dùng, doanh nghiệp lớn hay nhỏ đều có nhiều bí mật và bí quyết công nghệ. Hy vọng thông qua bài viết về VPN là gì thì người dùng có thể nhận ra tầm quan trọng của nó và chọn sử dụng VPN từ ngay bây giờ.